Rủi ro lớn nhất khi đầu tư wellness không phải là vốn, mà là bài toán nhân sự. Đây là khung thẩm định chiến lược nhân sự wellness để biến rủi ro thành lợi thế cạnh tranh.
Theo báo cáo của Global Wellness Institute, ngành du lịch sức khỏe toàn cầu đạt trị giá hơn 1.1 nghìn tỷ USD năm 2024 và dự kiến tăng trưởng 9.9%/năm đến 2027. Trong bức tranh đầy tiềm năng đó, Việt Nam được xếp vào nhóm các điểm đến wellness mới nổi, thu hút dòng vốn lớn vào các dự án quy mô, nhưng cũng đi kèm một rủi ro nền tảng: sự thiếu hụt về nhân lực. Không giống như mô hình khách sạn truyền thống, giá trị cốt lõi của một khu nghỉ dưỡng wellness không nằm ở những tòa nhà lộng lẫy, mà được quyết định bởi đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp, những người trực tiếp tạo ra trải nghiệm mang tính chuyển hóa cho khách hàng.
Đây chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt, và cũng là rủi ro vận hành lớn nhất tại một thị trường còn non trẻ về nguồn nhân lực chuyên sâu như Việt Nam. Một nhà đầu tư thông thái sẽ không chỉ thẩm định các chỉ số tài chính hay pháp lý, mà còn phải sở hữu năng lực ‘giải mã’ chiến lược nhân sự của dự án. Bài viết này sẽ cung cấp một lăng kính chuyên sâu để thẩm định ‘tài sản sống’ này, giúp các nhà đầu tư biến một rủi ro tiềm tàng thành một lợi thế cạnh tranh không thể sao chép.
1. THÁCH THỨC CỐT LÕI CỦA BÀI TOÁN NHÂN SỰ WELLNESS TẠI VIỆT NAM
Để hiểu tại sao nhân sự lại là rủi ro vận hành lớn nhất, nhà đầu tư cần nhận diện rõ những thách thức đặc thù mà ngành wellness Việt Nam đang đối mặt.
1.1 Sự khác biệt cốt lõi – “Chuyên gia trị liệu” và “Người dẫn dắt trải nghiệm”
Khác biệt hoàn toàn với khách sạn truyền thống, một dự án wellness phức hợp đòi hỏi hai nhóm nhân sự với bộ kỹ năng và tư duy gần như trái ngược nhau.
- Nhóm chuyên môn sâu: Bao gồm các bác sĩ, chuyên gia vật lý trị liệu, chuyên gia dinh dưỡng, huấn luyện viên yoga, thiền định. Họ cần có bằng cấp quốc tế, kiến thức học thuật, sự chính xác và tuân thủ các quy trình nghiêm ngặt.
- Nhóm dịch vụ trải nghiệm: Gồm các nhân viên dịch vụ, quản gia, người dẫn dắt hoạt động. Họ cần có nghiệp vụ vận hành vững vàng, kỹ năng mềm, sự thấu cảm, khả năng quan sát tinh tế và tạo ra kết nối con người một cách chân thành.
Thách thức lớn nhất không chỉ là tuyển được từng cá nhân xuất sắc, mà là làm sao để hai nhóm với “văn hóa làm việc” khác biệt này có thể phối hợp nhịp nhàng, tạo ra một hành trình trải nghiệm liền mạch và không có bất kỳ “điểm gãy” nào cho khách hàng.
1.2 Khủng hoảng “cung không đủ cầu”
Thị trường lao động Việt Nam đang đối mặt với một sự thiếu hụt nhân sự chất lượng cao trầm trọng. Theo Tổng cục Du lịch, Việt Nam cần khoảng 40.000 – 50.000 lao động mỗi năm trong ngành du lịch – khách sạn – wellness, nhưng hệ thống đào tạo hiện tại chỉ đáp ứng được 30 – 40% nhu cầu. Con số này cho thấy một thực tế khốc liệt: các dự án đang ở trong một “cuộc chiến giành giật nhân tài”, đặc biệt là các vị trí quản lý cấp cao như Giám đốc Wellness. Điều này không chỉ đẩy chi phí nhân sự lên cao mà còn tạo ra rủi ro bất ổn định rất lớn cho đội ngũ vận hành nòng cốt.
1.3 Những rào cản đặc thù của thị trường
- Rào cản văn hóa dịch vụ: Tư duy dịch vụ tại Việt Nam đôi khi vẫn nặng về tính “phục tùng” một cách máy móc, làm đúng theo yêu cầu. Trong khi đó, wellness cao cấp đòi hỏi một tư duy “thấu cảm”, chủ động quan sát và chăm sóc dựa trên nhu cầu chưa nói ra của khách hàng. Sự chuyển dịch tư duy này đòi hỏi một quá trình đào tạo lại rất sâu sắc.
- Rào cản về tiêu chuẩn nghề nghiệp: Hiện tại, Việt Nam chưa có một khung năng lực cụ thể và được công nhận rộng rãi cho các vị trí đặc thù trong ngành wellness (ví dụ: Wellness Concierge, Mindfulness Coach), khác với ngành y tế hay khách sạn đã có tiêu chuẩn rõ ràng. Điều này gây khó khăn rất lớn cho cả việc tuyển dụng, đánh giá và xây dựng lộ trình phát triển cho nhân viên.
2. 4 YẾU TỐ CỐT LÕI THẨM ĐỊNH NĂNG LỰC VẬN HÀNH NHÂN SỰ NGÀNH WELLNESS DÀNH CHO NHÀ ĐẦU TƯ
Nhân sự ngành wellness không thể xem như nhân sự ngành khách sạn. Đây là một hệ sinh thái hoàn toàn mới, với yêu cầu phức hợp và chiều sâu trải nghiệm rất cao. Việc thấu hiểu đặc thù, rào cản và thực trạng nhân sự hiện tại là bước đầu tiên để nhà đầu tư có thể thẩm định đúng năng lực vận hành của một dự án.
Trước những thách thức phức tạp đó, nhà đầu tư không thể chỉ tin vào những lời hứa hẹn trên giấy. Cần có một khung thẩm định sắc bén để “đo lường” năng lực thực sự của đội ngũ phát triển dự án. Dưới đây là 4 yếu tố cốt lõi cần được thẩm định kỹ lưỡng:
2.1 Năng lực của đội ngũ lãnh đạo
Đây là yếu tố tiên quyết. Một dự án wellness thất bại thường bắt nguồn từ một đội ngũ lãnh đạo không thực sự thấu hiểu về wellness. Nhà đầu tư cần đặt câu hỏi thẳng thắn:
- Giám đốc Wellness (Wellness Director) là ai? Họ có nền tảng về y tế, trị liệu holistic, hay chỉ đơn thuần là quản lý spa/khách sạn truyền thống? Một người lãnh đạo không có “DNA wellness” sẽ không thể xây dựng được một tầm nhìn đủ sâu sắc.
- Tổng Quản lý (General Manager) có phải là người ủng hộ wellness không? Liệu họ có xem wellness là trái tim của dự án, hay chỉ là một tiện ích phụ trợ để tăng doanh thu? Sự thiếu đồng bộ trong tầm nhìn ở cấp cao nhất sẽ dẫn đến các quyết định phân bổ nguồn lực sai lầm.
2.2 Chiến lược tuyển dụng và thu hút nhân tài
Một kế hoạch nhân sự mơ hồ là một “cờ đỏ” cực kỳ nguy hiểm. Nhà đầu tư có quyền yêu cầu một chiến lược rõ ràng, trả lời được các câu hỏi sau:
- Lộ trình tuyển dụng chi tiết ra sao? Kế hoạch cho từng giai đoạn từ tiền khai trương đến vận hành ổn định là gì?
- Nguồn cung nhân sự chuyên môn đến từ đâu? Dự án sẽ tìm kiếm các chuyên gia trị liệu, bác sĩ trong nước hay quốc tế?
- Chính sách thu hút và giữ chân là gì? Đặc biệt đối với các dự án ở vị trí không phải trung tâm, chính sách về lương thưởng, phúc lợi, nhà ở và môi trường phát triển phải đủ sức cạnh tranh để thu hút được những người giỏi nhất.
2.3 Hệ thống đào tạo và phát triển nội bộ
Tuyển dụng chỉ là bước đầu; giữ và nâng cao chất lượng nhân sự mới là yếu tố quyết định sự bền vững. Một dự án nghiêm túc phải chứng minh được họ đang xây dựng một “hệ thống” đào tạo thực thụ.
- Ngân sách đào tạo là bao nhiêu? Một con số cụ thể sẽ cho thấy mức độ cam kết của chủ đầu tư.
- Ai chịu trách nhiệm đào tạo? Dự án có vị trí Trưởng phòng Đào tạo chuyên trách với kinh nghiệm phù hợp không?
- Lộ trình phát triển sự nghiệp cho nhân viên được thiết kế ra sao? Việc cho nhân viên thấy một con đường phát triển rõ ràng là cách hiệu quả nhất để giữ chân họ và duy trì động lực.
2.4 Mô hình hợp tác chiến lược
Đây là một chiến lược “giảm thiểu rủi ro” thông minh mà các nhà đầu tư cần đặc biệt chú ý. Đối với các mảng dịch vụ đòi hỏi chuyên môn cực kỳ sâu và phức tạp (như tầm soát sức khỏe y tế, y học tái tạo), việc tự vận hành là vô cùng rủi ro. Mô hình tối ưu là:
- Tìm kiếm đối tác liên doanh hoặc cho thuê dài hạn. Hợp tác với các thương hiệu y tế hoặc wellness quốc tế uy tín không chỉ giúp giải quyết ngay lập tức bài toán nhân sự và quy trình, mà còn mang lại sự tín nhiệm thương hiệu – một công cụ marketing và bán hàng cực kỳ quyền lực.
Khung thẩm định 4 yếu tố trên giúp nhà đầu tư chuyển cuộc thảo luận từ “cái gì” sang “như thế nào”. Đây là bước quan trọng từ việc đánh giá một ý tưởng sang thẩm định một kế hoạch kinh doanh khả thi.
CÁC MÔ HÌNH THÀNH CÔNG QUỐC TẾ VÀ LỜI GIẢI CHO BÀI TOÁN NHÂN SỰ WELLNESS
Sau khi đã có trong tay một khung thẩm định rõ ràng để đánh giá chiến lược nhân sự, câu hỏi tiếp theo mà nhiều nhà đầu tư đặt ra là: Có mô hình nào trên thế giới đã làm tốt điều này chưa?
Và thực tế, nhiều thương hiệu wellness hàng đầu toàn cầu đã từng đối mặt với bài toán tương tự như Việt Nam hiện nay từ thiếu nguồn nhân lực, chi phí đào tạo cao, cho đến rào cản văn hóa bản địa. Nhưng thay vì chấp nhận đó là rủi ro, họ đã biến nó thành lợi thế cạnh tranh bền vững bằng cách đầu tư bài bản vào đào tạo, hệ sinh thái hợp tác và chiến lược bản địa hóa. Đây chính là “bản thiết kế thành công” mà nhà đầu tư Việt Nam có thể học hỏi và áp dụng một cách thông minh vào bối cảnh địa phương.
3.1 Mô hình “Vườn ươm nội bộ”: Bài học từ Chiva-Som (Thái Lan)
Thay vì phụ thuộc vào thị trường lao động bên ngoài, Chiva-Som – một biểu tượng wellness luxury retreat toàn cầu – đã chọn một con đường bền vững hơn: tự “xây dựng” nhân tài. Họ thành lập Học viện Quốc tế Chiva-Som (Chiva-Som International Academy) ngay tại khu nghỉ dưỡng, đào tạo chuyên sâu cho chính người dân địa phương để họ trở thành những chuyên gia trị liệu đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Kết quả là 80% nhân sự nòng cốt đến từ nội bộ, giúp giảm phụ thuộc vào nhân sự quốc tế; Tỷ lệ nghỉ việc cực thấp (<10%/năm), tạo nên một môi trường làm việc truyền cảm hứng, nơi nhân viên cảm thấy được phát triển.
Bài học: Đối với các dự án quy mô lớn, việc đầu tư xây dựng một trung tâm đào tạo nội bộ không nên được xem là chi phí, mà là một khoản đầu tư chiến lược để tự chủ về nguồn nhân lực, đảm bảo chất lượng dịch vụ đồng nhất và tạo ra một đội ngũ trung thành, gắn bó lâu dài.
3.2 Mô hình “Nhượng quyền chuyên môn”: Bài học từ Clinique La Prairie (Thụy Sĩ)
Đối với các dịch vụ y tế chuyên sâu, Clinique La Prairie thương hiệu wellness y khoa cao cấp hàng đầu thế giới, áp dụng một mô hình cực kỳ khôn ngoan khi mở rộng ra toàn cầu. Họ không tự mình vận hành tất cả, mà hợp tác chiến lược với các đối tác địa phương. Clinique La Prairie sẽ mang theo toàn bộ quy trình, công nghệ y khoa, tiêu chuẩn vận hành và đội ngũ chuyên gia nòng cốt. Đối tác địa phương cung cấp cơ sở vật chất và nhân sự dịch vụ, sau đó được đào tạo lại theo tiêu chuẩn Thụy Sĩ.
Kết quả: Họ mở rộng thị phần nhanh chóng tại Tây Ban Nha, Thái Lan, Trung Quốc, Mexico… mà không làm loãng thương hiệu. Tạo ra sự khác biệt đẳng cấp nhờ giữ chuẩn chất lượng dịch vụ “Swiss standard”.
Bài học: Đối với các mảng phức tạp như y học tái tạo hay tầm soát sức khỏe chuyên sâu, việc liên doanh hoặc hợp tác với một thương hiệu quốc tế uy tín là con đường nhanh và an toàn nhất, giúp giải quyết bài toán chuyên môn và mang lại sự tin cậy cho khách hang, đối tác.(Nguồn Clinique La Prairie). .
3.3 Mô hình “Bản địa hóa trải nghiệm”: Bài học từ Amanoi (Việt Nam)
Aman Resorts là một biểu tượng toàn cầu trong ngành nghỉ dưỡng siêu sang, nổi bật không chỉ nhờ thiết kế mà nhờ cách họ xây dựng một “văn hóa vận hành”. Thay vì tuyển người giỏi kỹ thuật, Aman tuyển dụng dựa trên phẩm chất con người: sự thấu cảm, tinh tế. Tất cả nhân sự mới đều trải qua khóa “Aman Orientation”, nơi họ được truyền tải về lịch sử, tinh thần và triết lý phục vụ của thương hiệu.
Các khóa huấn luyện nhấn mạnh vào nghệ thuật quan sát – dự đoán nhu cầu – phục vụ vô hình, chứ không chỉ kỹ năng thao tác dịch vụ. Đội ngũ nhân sự được coi là “Aman Family”, gắn bó lâu dài và được luân chuyển toàn cầu, tạo nên một mạng lưới vận hành bền vững và đồng nhất. Kết quả tỷ lệ nghỉ việc dưới 10%, và duy trì chuẩn dịch vụ ngay cả tại những địa điểm khó tuyển dụng như Ninh Thuận (Amanoi). (Nguồn Aman)
Bài học: Chiến lược này mang lại lợi ích kép: vừa tạo ra một trải nghiệm đậm chất bản địa hóa, yếu tố mà khách hàng xa xỉ ngày càng tìm kiếm, vừa nâng cao sự gắn kết và lòng trung thành của nhân viên với tổ chức và cộng đồng nơi họ sinh sống.
Tóm lại, trong cuộc đua đầu tư vào thị trường wellness, việc xây dựng những cơ sở vật chất đúng tiêu chuẩn chỉ là điều kiện cần. Lợi thế cạnh tranh bền vững và thành công dài hạn của một dự án lại được quyết định bởi điều kiện đủ: một đội ngũ nhân sự với năng lực vận hành xuất sắc, những người có khả năng thổi hồn vào không gian và tạo ra những trải nghiệm chuyển hóa thực sự cho khách hàng.
Vì vậy, đối với nhà đầu tư, một bản kế hoạch dự án thiếu một chiến lược nhân sự chi tiết, khả thi và có ngân sách rõ ràng phải được xem là một bản kế hoạch không hoàn chỉnh và tiềm ẩn rủi ro cao. Việc thẩm định “tài sản sống” này quan trọng không kém việc thẩm định các yếu tố pháp lý hay tài chính, bởi nó tác động trực tiếp đến khả năng hiện thực hóa các con số trong mô hình kinh doanh.
Việc phân tích các yếu tố phi tài chính nhưng mang tính quyết định như năng lực vận hành chính là giá trị cốt lõi mà một đơn vị tư vấn đầu tư chuyên nghiệp như Newcentury Investment (NCI) mang lại. Đó là cách chúng tôi giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết định sáng suốt, không chỉ nhìn vào những gì được xây dựng, mà còn nhìn vào khả năng vận hành để bảo vệ và gia tăng giá trị nguồn vốn một cách hiệu quả nhất.
Liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn thêm về các mô hình siêu lợi nhuận
Bài viết liên quan:
Đầu tư xanh – Chiến lược then chốt cho thị trường nghỉ dưỡng
Vì sao bất động sản xanh ngày càng thu hút? 8 lý do không thể bỏ qua
Trung tâm chăm sóc sức khỏe: Tương lai của kênh đầu tư bất động sản nghỉ dưỡng
